Zehirli ilişkilere girmek ve içinden çıkamamak:

Hayatta başımıza gelen zarar verici ilişkiler ve bu tür ilişkilerin başkahramanları olan zehirli kişiliklerden kurtulamamak büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmakta.

Zehirli ilişkiler kısaca; bize zarar veren, bizi zihinsel olarak çok yoran, bizden maddi /manevi anlamda istifade edilen ve sonunda da bir kenara atıldığımız ya da canımıza tak edip güçlükle bizim bitirmeye uğraştığımız ilişkilerdir.

Zehirli kişiler; tanıştığımızda sahte bir güven ve bağlılık vaat ederek hayatımızın her alanına hakim olup, bizi kendilerine bağladıktan sonra, bizi maddi ve manevi anlamda kullanan, üzerimizde baskı kuran, yalanlar söyleyerek sürekli aldatan kişilerdir. Hayatımıza mutluluk ve huzur katma ısrarlarıyla girerler ve bir süre sonra kendimizi dayanılmaz derecede mutsuz ve huzursuz bir duruma saplanmış halde buluruz.

İlişkinin en başlarında çok şüphelenmesek de zaman içinde bu kişilerin bizimle ve çevrelerindeki diğer insanlarla oynadıklarını, onlara inanan herkesi sürekli olarak manipüle ettiklerini, kendi çıkarları için akla gelebilecek her şeyi yaptıklarını, sözde sevgi ve ilgilerinin yalan olduğunu keşfeder ve ilişkiden çıkmaya çalışırız.
Bunu biz yapmamışsak, kendileri, işleri bittiği için veya kendilerine başka kurbanlar seçtikleri için bizi bir kenarda beklemeye alırlar. Zaman içinde o “yüce” aşklarının yerini: “Çok yoğunum, sana döneceğim, beni daraltıyorsun, ne olmuş sana sözler verip tutmadıysam, neden büyütüyorsun ki?

Fazla hassassın, çok düşünüyorsun, kiminle olduğumu sana söylemek zorunda değilim, sen paranoyaksın, tedavi olmalısın…” tarzında sözler, hakaretler ve küçümsemeler alır. (Bu safha da ‘Zehirli İlişkilerde Yansıtma ve “Gaslighting”’ başlığı altında başka bir araştırma yazısında incelenebilir.) Verdikleri sözleri asla tutmazlar, ortadan kaybolurlar, oyalarlar ancak bir yandan bizi kontrolleri altında tutmaya da devam ederler.

Daha da kötüsü bu tür ilişkilerden her çıkmaya çalıştığımızda ve kendi hayatımıza devam etmeye çabaladığımızda geri döner, yeniden hayatımızın bir parçası haline gelmeye çalışırlar. Bu araştırma yazımda, zehirli kişilerin kurbanlarını tekrar tekrar kandırarak yeniden istismar döngüsünün içine çekmesi durumuna göz gezdireceğiz.

Hoovering (Vakumlama)

İngilizcede ‘Hoovering’ adı verilen ve elektrik süpürgesi ile vakumlamak olarak tanımlanan bu ‘yeniden ele geçirme’ çalışması, zehirli kişilerin en çok kullandığı taktiklerdendir.

Zehirli kişiliğe sahip, istismarcı biri, kaybetmeyi sevmez ve kabullenmez. Kendisi başkalarının hayatları üzerinde dilediği gibi hakimiyet kurup at koştururken, hayatında (kendi belirlediği mesafede ve yine kendi belirlediği sürece) durmasını istediği kişiler, kayıtsız, şartsız ve itirazsız bir biçimde onu beklesin isterler.
Zira, hayatlarına hakim olduğunu düşündüğü kişileri manipülatif özellikleri ile öylesine etkilemiştir ki, bu kişiler ne yaparlarsa yapsınlar ondan kopamayacaklardır.

Dolayısıyla tam anlamıyla bir kaybetme korkusu taşımaz. Vicdan azabı çekmez, yaptıkları ile ilgili pişmanlık duymaz. Sadece siz belli bir mesafeye çekildiğinizde ve kendinizle ilgili bir şeyler yapmaya başladığınızda ufak çapta bir panik yaşar ve pişmanmış gibi yapar.
Yarım ağız özürler diler, sizi çok özlediğinden, bir daha eskisi gibi davranmayacağından, sizin onun için çok değerli olduğunuzdan ve sizinle bir gelecek planladığından bahseder.

Ancak bütün bunların bir gerçekliği yoktur. Nitekim, ne zaman kabul eder ve ilişkinize devam etmeye çalışırsanız birkaç gün içinde yeniden işlerin eski haline döndüğüne şahit olursunuz. Bu durum defalarca tekrarlanır ve böyle bir döngüye girmiş olmak sizi ve psikolojinizi müthiş derecede yıpratır.

Şundan emin olun ki bu zehirli kişinin asıl özlediği, eksikliğini hissettiği şey siz değilsiniz. Onun özlediği ve geri almak istediği şey, sizin üzerinizdeki maddi /manevi hakimiyeti.
Size kayıtsız şartsız sahip olabilmek ve canı istediği zamanlarda sizi dilediği gibi kullanmaya devam edebilmek için o anda söylemeyeceği ve yapmayacağı şey yok.
Özellikle de onun için değerli bir kaynak olmuş iseniz, sizi mümkün olduğu kadar elinden çıkartmak istemeyecektir.

Hoovering (Vakumlama) çalışmaları neleri içerir?

Zehirli bir kişinin sizi yeniden hakimiyet altına alma gayret ve çabaları, o anda size ne kadar ihtiyaç duyduğu ile doğru orantıdadır. Eğer zamanında onun için değerli ve verimli bir kaynak olmuşsanız ve istediklerini sizden alabilmişse, elbette bir kenarda durmanızı gerçekten istiyordur.
Emin olabilirsiniz ki elinde tuttuğu ve zamanı geldiğinde faydalandığı bir grup insan hali hazırda mevcuttur. Sizin de o listenin başlarında veya bir yerinde bulunmanızı muhakkak istiyordur.

Size çaba, zaman ve para harcamıştır, zamanında diller dökmüştür ve karşılığında pek bir yere gittiğinizi görmek istemez. Bu kişilerin ‘sahiplenmek’ ten anladığı, birilerinin ve bir şeylerin sahibi olmaktır.
Ona zamanında fayda sağlamışsanız ve hala sağlamaya devam etme ihtimaliniz var ise, asla elinden kayıp gitmenizi kabullenmez.

Bir zehirli kişiyi en çok sinirlendiren şey, ondan uzaklaşmış olmanız ve ayaklarınızın üzerinde ona ihtiyacınız olmadan durabiliyor olmanızdır.

Bu noktada, ilişki içerisindeyken size söylediği: “Sen bensiz hiçbir şey yapamıyor musun? Bana çok yük oluyorsun artık, bunalıyorum, sıkıldım…” şikayetlerinin yerini: “Sen bensiz hiçbir şey yapamazsın. Ben olmazsam sen bir hiçsin.
Tek başına kalırsın ve yanında kimse olmaz…” tehditleri alacaktır. Bunun sebebi, aslında en başından beri, sizin ona bağımlı olmanız ve kendinizi onsuz hiçbir şey yapamayacak halde hissetmenizdir. Sizi bu bağımlı atalet duygusu içine tekrar tekrar çekebilirse, sizden dilediği zamanlarda beslenmeye devam edebilecektir.

Ne yapmalı?

Öncelikle kendi değerinizin farkında olmalısınız. Zehirli kişiler; kendilerine güvenleri yüksek olmayan ve/veya travmatik kayıplar yaşamış olan ve kendini duygusal açıdan zayıf hisseden hedeflere yapışırlar ve onlardan beslenirler.
En başta size iyi geldiklerini düşünmeniz için kurtarıcı rolüne bürünürler ve sizi iyi hissettirmek için ellerinden geleni yaparlar. Daha bu süreçte karşınızdaki kişinin gerçek niyetini doğru anlamaya ve tahlil etmeye çalışın.

Mümkün olduğu kadar kendi odağınızda kalın ve iyi niyetinden gerçekten emin oluncaya kadar hayatınıza giren kişilere temkinli ve tedbirli yaklaşın.

Bir şekilde hayatınıza sızmayı başardılarsa, mesafenizi koyun ve bu mesafeyi koruyun. Size bütün yaptıklarından sonra defalarca geri dönmesine izin vermeyin.
Kendinize çeşitli ilgi alanları bulun, sizi seven insanlarla vakit geçirin ve özgüveniniz ile ilgili çalışmalar yapın. Kendinize olan güveniniz ve inancınız arttıkça, zehirli kişilerin manipülasyonları üzerinizde daha az etkili olacaktır.