1 İpucu

Aristoteles’in bilgi teorisi

18 Mart 2023 - 7:59

Aristoteles’in bilgi teorisi, gerçeğe ulaşmak için, anlığın duyusal uyaranları sentezlemesi gerektiğini belirtir.

Bu filozof en yücelerden biri olarak kabul edilir.. MÖ 384’te doğdu. C. ve 322 a’da öldü. C. Eserleri daha sonraki birçok felsefi teoriyi şekillendirdi. Bugün bile yazıları büyük bir ilgiyle incelenmeye devam ediyor; bunlar arasında mantık, metafizik, zihin felsefesi, etik, siyaset teorisi, estetik ve bilgi teorisi gibi çok çeşitli disiplinler yer alır.

Daha sonra, onun bilgi teorisinin nelerden oluştuğunu açıklayacağız.

Aristoteles ve bilgi teorisi





Platon’da olduğu gibi, Aristoteles’in çalışmalarında da çok ayrıntılı olmayan bir bilgi teorisi buluyoruz. Yine de, evet, bilgiyi farklı yönlerden analiz eden açık bölümler belirlendi.

Bunlardan, aşağıda özetlenen Aristotelesçi epistemolojinin bazı temel özelliklerini çıkarabiliriz.









Mavi kuşlar ile zihin
Aristoteles bilgiyi üç alana ayırır: teorik bilgi, pratik bilgi ve üretken bilgi.



Bilgi teorisindeki seviyeler

Aristoteles’in eserlerinde bilgi düzeylerini veya derecelerini buluruz. En temel düzey, doğrudan duyulardan (algıdan) türetilen duyulur düzeydir. Anlık ve kısacık bir bilgiden oluşur. Bu, onu yaratan duyumla birlikte kaybolur ve aşağı hayvanlar için tipiktir.

İnsanlar da dahil olmak üzere daha yüksek hayvanlarda, duyusal hafıza ve hayal gücü dahildaha kalıcı bir bilgi türü üreten. Bu süreç, deneyimi yaratan şeydir.

Bilginin en yüksek seviyesi, anlığın etkinliği ile temsil edilendir.nesnelerin nedenlerini olduğu kadar şeylerin nedenini de bilmemizi sağlar. Bu bilgi zorunlu olarak deneyimden doğar ve ancak var olanın nedenini açıklayabiliyorsa doğru olacaktır.

Üç tür bilgi

Aristoteles’in bilgi kuramında bir bilginin hiyerarşik kategorizasyonu, bilginin farklı seviyelerde verilebileceği göz önüne alındığında. Bunlar aşağıdakilerdir:

  • üretken bilgi: en temel olanıdır. Amacı yararlı nesnelerin imalatı olan teknik bir bilgidir. Örneğin, bu tür bilgi marangozluğa özgüdür.
  • Pratik bilin: öncekinden daha üstündür ve hem kamusal hem de özel davranışları rasyonel olarak düzenleyebilme yeteneğini ifade eder. Bu tür bir bilgi, erdem ve “iyi eylem” kuralını aradığı için politik etik bir yapıya sahiptir.
  • Tefekkür veya teorik bilgi: üretken veya pratik hiçbir ilgi türüne cevap vermez ve bilgeliğe götüren en yüksek bilgi biçimini temsil eder. Bu bilgi, şeylerin kendilerinin varlık biçimine atıfta bulunur.

Başlangıç ​​noktası olarak duyular

Buraya kadar Aristoteles’in bilgi teorisinin tek bilgi kaynağı olarak duyum ve deneyim, çünkü bizi somut maddelerin gerçekliği ile temas ettirirler. Bununla birlikte, kendinde şeylerin nedenleri ve ilkeleriyle ilgili gerçek bilgi, anlayış duyularımız ve deneyimlerimiz üzerinde hareket ettiğinde elde edilir.

Dünya, madde ve formdan (özünden) oluşan maddelerden oluşur. Örneğin, “insan” tözü söz konusu olduğunda madde beden, form ise ruha karşılık gelir.

Adam ruhunun derinliklerinde meditasyon yapıyor.
Gerçek bilgi, anlayış duyumlar ve deneyim üzerinde çalıştığında ortaya çıkar.

Gerçek bilgi, bilinen nesnenin şeklinin hesaplanmasını içerir. Ancak, daha önce gördüğümüz gibi, form tözde bulunur. O halde, sureti kavramak için, tözü daha önce duyular yoluyla idrak etmiş olmak mutlak surette gereklidir. Bu şekilde anlama formla doğrudan temas edemez.

İnsan doğduğunda zihinsel bir içeriğe sahip değildir, bu nedenle aklın çalışacak malzemesi yoktur. Başka bir deyişle, özne deneyim yoluyla tözleri yakaladığından, anlayış bilgi nesnelerini elde etmektedir.

kavramların oluşturulması

Aristoteles’in bilgi kuramına göre gerçek bilgi biçimle ilgilidir. Bu, nesneyi tanımlayan özdür, yani bir şeyin olduğu gibi olmasına izin veren şeydir, başka bir şey değil. “İnsan” örneğinden devam edersek, insanı bu şekilde tanımlayan ruhtur.

Formlar, belirli bir grubun tüm bireylerini kapsayan evrensel kavramlardır. Örneğin, “köpek” maddesi, (her varlığın bireysel ve karakteristik özelliği olan) bedenden ve onun şeklinden (onu başka bir şey değil, köpek yapan) oluşur. Bu durumda, köpek özü, tüm köpeklerin ortak noktasıdır ve bu madde için evrensel bir kavramın yaratılmasına izin veren şeydir.

Duyular yalnızca bireyi kavrayabilir: somut tözlerin duyulur biçimlerini, oysa anlama, nesnelerin soyutlanması yoluyla evrenseli veya onun biçimini yakalamaktan sorumludur.. Böylece Aristoteles, tikelden evrensele gittiği için tümevarımsal bir süreç ortaya koyar.

Aristoteles’in mirası

Aristoteles’in bilgi teorisi, en önemli felsefi akımlardan birinin temelidir: ampirizm. Hatta tarihteki ilk ampirist olduğu kabul edilir.

Aristoteles’in etkisi, çağdaş bile olsa, diğer birçok düşünce akımına nüfuz etmiştir. Bu büyük düşünür, çalışma alanındaki en önemli öncülerden biri olarak kabul edilmektedir. Bir örnek, doktrini fikirlerinin çoğunu içeren Orta Çağ Hıristiyanlığıdır.

Aristoteles’in bilgi teorisi girişi ilk olarak 1ipucu.net Uzmanlardan İpuçları Blog’da yayınlandı.

Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları gazete ve haber kaynaklarına aittir. Kopyalanması yasaktır.